Samen met de markt

Het besef dat een goede dialoog met alle stakeholders van essentieel belang is voor de AFM was al vroeg aanwezig. Bij de start in 2002 nodigde Arthur Docters van Leeuwen direct alle relevante stakeholders uit voor een werkbezoek. Zo konden zij kennismaken met het werk van een toezichthouder en vertellen wat er bij hen leefde. Inmiddels is de dialoog meer gestructureerd, en wellicht ook volwassener geworden.

Dialoog is onlosmakelijk verbonden met onze risico-gestuurde manier van toezicht. Dat vraagt immers dat we goed weten wat er in de markt speelt én dat we de markt meekrijgen om schadelijk gedrag te voorkomen. In de dialoog komen vooral onze kernwaarden verbindend en zorgvuldig terug. Die vragen wel om een goede balans met onze twee andere kernwaarden: autonoom en doortastend. We zoeken de samenwerking, maar als het nodig is moeten we streng kunnen handhaven. Ook vragen we partijen om input voor onze agenda, maar het blijft wel onze agenda. Docters van Leeuwen deed hierover ooit de nogal prikkelende uitspraak: ‘Je gaat niet met gevangenen praten over de dikte van de tralies’.

Adviserend panel

Dialoog voert de AFM in Nederland op verschillende manieren, met verschillende groepen: de onder toezicht staande instellingen en hun koepels, consumenten en publieke stakeholders (ministeries en andere toezichthouders). Een wettelijk vastgelegde vorm van dialoog is het Adviserend panel van vertegenwoordigende organisaties. Zo’n 15 organisaties zijn hierin vertegenwoordigd, waaronder het Verbond van Verzekeraars, de Nederlandse Vereniging van Banken, Dufas, de Pensioenfederatie, de Vereniging van Effectenbezitters en de Consumentenbond.

Directe contacten

Het adviserend panel komt minimaal 2 keer per jaar bij elkaar voor een formeel en plenair overleg. Maar we zoeken elkaar dan ook op in subgroepen voor overleg op deelthema’s. Voor ons zijn deze bijeenkomsten een belangrijk moment om inzicht te krijgen in hoe ons toezicht wordt ervaren en wat de gevolgen ervan zijn. Maar het blijft niet bij dit formele overlegplatform. We zoeken vaker het directe contact met marktpartijen, ook met de belangrijkste ondernemingen in een sector. Daarnaast hebben we ook twee commissies waarin experts uit het veld en de wetenschap ons adviseren: de Commissie Financiële verslaggeving & Accountancy en de Commissie Kapitaalmarkt.

Nieuwe groepen

Voor ons is het prettig dat we de dialoog met koepelorganisaties kunnen voeren, zij zijn voor ons een hefboom om in één keer een hele sector te bereiken. Omgekeerd geldt dat ook voor individuele ondernemingen die zich goed vertegenwoordigd weten. De laatste jaren zien we dat door verdergaande digitalisering en internationalisering er meer partijen komen die niet onder de koepels vallen en vaak ook niet onder ons toezicht. Een voorbeeld daarvan zijn de zogeheten finfluencers. Hen hebben we bijvoorbeeld op individuele basis uitgenodigd voor een informatieve bijeenkomst om zo toch in gesprek te kunnen gaan. Want ook met die nieuwe groepen willen we het liefst constructief om tafel.

Inbreng van consumenten

Onze missie is gericht op duurzaam financieel welzijn in Nederland. Dat betekent dat we ook graag weten waar consumenten tegenaan lopen als het om dat welzijn gaat. We doen daar al sinds 2004 gestructureerd onderzoek naar. Allereerst met de Consumenten Monitor en sinds 2014 met het AFM Consumentenpanel. Hierin geven duizenden mensen ons feedback op verschillende vragen. Signalen van consumenten zijn voor ons van groot belang. Zij bellen ons ook regelmatig. Daarbij moeten we soms wel teleurstellen dat we bij individuele problemen van consumenten niet helpen, we nemen het mee als een signaal van een mogelijke tekortkoming.

Publieke stakeholders

De derde belangrijke groep met wie we een relatie onderhouden zijn de publieke stakeholders, met name de ministeries van Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Tweede Kamer en andere toezichthouders. Soms zijn er wettelijk vereiste contacten. Zo behoeft de jaarlijkse begroting van de AFM de instemming van de betrokken ministeries. De relatie met andere toezichthouders wordt voor ons relevanter, nu er steeds meer grenzen tussen voorheen duidelijke toezichtgebieden vervagen. Daarnaast kunnen we elkaar versterken op gebied van bijvoorbeeld inzet van technologie en benadering van de arbeidsmarkt. Ook internationaal werken we inmiddels meer samen met andere toezichthouders, onder meer in het Markttoezichthoudersberaad.