Begroting
De AFM is een toezichthouder met een relatief korte bestaansgeschiedenis. Wij hebben ons sinds 2002 ontwikkeld van beurswaakhond tot brede gedragstoezichthouder. Om de daarbij behorende groeiende begroting inzichtelijk te maken, hebben we ervoor gekozen om tot 2013 terug te kijken. De periode voorafgaand aan 2013 is lastig te vergelijken met de periode erna, aangezien in 2013 de bekostigingssystematiek is herzien.
De begroting is in de periode 2013-2025 toegenomen van 85,3 miljoen euro tot 165,9 miljoen euro. Dat is gemiddeld 7,9 procent per jaar, en reëel gemiddeld 4,8 procent per jaar. Dit is deels te verklaren door investeringen in IT en digitalisering en stijgende kosten (loon- en prijsbijstelling, zie grafiek).
De grootste drijver achter deze groei is echter de uitbreiding van onze taken, die grotendeels voortkomt uit de volgende ontwikkelingen:
- De financiële crisis heeft bijgedragen aan verdere regulering van de financiële markten en het toezicht daarop.
- Europese wetgeving leidt tot extra toezichttaken (AIFMD, EMIR, MIFID II, PRIIPS, DORA, MiCAR etc.).
- Nationale wetgeving op het gebied van pensioen en accountants heeft ook bijgedragen aan een aanvulling van taken voor het toezichtgebied accountancy en financiële dienstverlening.
- Incidenten en schandalen (DSB, Euribor/Libor, rentederivaten etc.) hebben geleid tot intensivering van toezicht of uitbreiding van taken.
We kijken ook kritisch naar de kosten van ons toezicht en hoe wij deze waar mogelijk kunnen verminderen (zie grafiek Kostenbesparende efficiencymaatregelen).
Ontwikkeling lasten
In de grafiek is de ontwikkeling van de totale begroting van de AFM (nominale lasten) afgezet tegen de totale begroting, gecorrigeerd met de loon- en prijsbijstelling (reële lasten), zoals deze jaarlijks aan de AFM zijn toegekend. De stijging van de nominale lasten in de periode 2013-2025 is €80,6 miljoen. Hiervan wordt €31,6 miljoen. veroorzaakt door loon- en prijsbijstellingen. De stijging in reële termen in de jaren 2013-2025 is €49,0 miljoen. Dit betekent dat onze begroting nominaal gemiddeld met 7,9%per jaar is gestegen en reëel gemiddeld met 4,8% per jaar. De stijging in 2019 werd veroorzaakt door extra budget voor brexit. In 2021 groeide het budget door nieuwe toezichtstaken in de accountancysector, met verdere stijging in 2022/2023, en versterking van datagedreven toezicht. Vanaf 2023 volgde uitbreiding door de Wet toekomst pensioenen. In 2024 kwamen daar voorbereidingen voor toezicht op DORA, MiCAR en CSRD bij. In 2025 stijgt het budget verder door uitbreiding van taken (o.a. DORA, MiCAR, AIA, RIS, AIFMD) en extra investeringen in IT en datagedreven toezicht.
Kostenbesparende efficiencymaatregelen
Sinds 2017 richten wij onze bedrijfsvoering efficiënter in om op die manier kosten te besparen.
In het staafdiagram zijn per jaar de kostenbesparende efficiency-maatregelen opgenomen. Hiermee laten wij zien kritisch te kijken naar onze doelmatigheid en onze kosten waar mogelijk te verlagen.
De bedragen 2021-2025 corresponderen met de bedragen die in het kostenkader 2021-2024 als besparing en efficiencytaakstelling zijn opgenomen en in het kostenkader 2025-2028 zijn opgenomen onder efficiencytaakstelling.
Groei heffingen doorlopend toezicht
In bredere zin heeft het wegvallen van de overheidsbijdrage in 2015 de meeste invloed gehad op de stijging van de heffingen. Ook heeft de overstap naar datagedreven toezicht, al dan niet Europees verplicht, gezorgd voor een stijging van de toezichtkosten (en de heffingen).
Financiële dienstverlening
De heffingen voor financieel dienstverleners zijn overwegend stabiel gebleven. Vanaf 2019 is sprake van een lichte daling. Na de financiële crisis is het toezicht aangescherpt en vervolgens gestabiliseerd. De komende jaren zullen de kosten stijgen vanwege de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel conform besluit van de wetgever. Het kostenkader voor de jaren 2023 en 2024 is hiervoor aangepast met respectievelijk €4,1 miljoen en €4,6 miljoen. Daarnaast is in 2024 de ‘post onvoorzien’ uit het kostenkader ingezet voor de voorbereiding van het toezicht voortvloeiend uit de Non-Performing Loans Directive (NPLD) en de toegankelijkheidsrichtlijn (DTR).
Kapitaalmarkten
Op het gebied van kapitaalmarkten hebben ingrijpende ontwikkelingen plaatsgevonden waaronder de financiële crisis, Capital Markets Union en brexit.
Assetmanagement
De stijging van de heffingen voor assetmanagement is te verklaren door nieuwe wetgevingspakketten, waaronder AIFMD.
Accountancy
Binnen het toezicht op accountantsorganisaties is sprake van een lichte stijging van de heffingen. Dit heeft ten eerste te maken met de kwaliteitsverbetering in de sector die aanvankelijk onvoldoende van de grond kwam waardoor een intensivering van het toezicht nodig was. De komende jaren zullen de kosten stijgen vanwege verdere uitbreiding en intensivering van het toezicht. Het huidige kostenkader is hiervoor aangepast oplopend tot €2,4 miljoen in 2024. Ten tweede komt dit door voorbereiding van het toezicht op de implementatie van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Hiervoor is in 2024 de ‘post onvoorzien’ uit het kostenkader ingezet.