Impact van ons toezicht
Financiële dienstverlening
Hoewel het aantal onder toezicht staande instellingen door consolidatie is afgenomen, beschermt de AFM een toenemend aantal consumenten
Interventies
Wij hebben een belangrijke discussie aangezwengeld over het effect van klimaatverandering op de woningmarkt. Door langdurige droogte lopen bijna 1 miljoen woningen in ons land risico op onverzekerde schade aan de fundering en ook overstromingsschade is niet altijd gedekt. Schade door klimaatverandering heeft invloed op de waarde van een woning en die wordt niet altijd meegewogen. Wij vinden dat dat wel hoort en dat er bijvoorbeeld een klimaatlabel voor woningen moet komen.
Flitskredietaanbieders zijn vrijwel volledig van de markt geweerd.
Uit een studie over de effecten van technologische ontwikkelingen in de verzekeringssector richting 2033 hebben we trends kunnen destilleren zoals gepersonaliseerde beprijzing en embedded insurance. Partijen moeten ervoor zorgen dat ook in een digitale omgeving de zorgplicht wordt geborgd zeker bij een toename van datagebruik en datadistributie.
In contact met de pensioensector hebben we gehoord wat in de sector leeft en onze verwachtingen over de transitie uitgesproken en guidance geboden. Hiermee willen we tijdig sectorbrede issues signaleren en adresseren om de pensioentransitie uitlegbaar en uitvoerbaar te houden.
Wij hebben ervoor gezorgd dat het aanbieden van consumptief krediet aan strengere normen moet voldoen. Ook zetten wij ons internationaal in om het toenemende aantal buitenlandse aanbieders in de gaten te houden en van de Nederlandse markt te weren als zij financiële problemen voor consumenten opleveren.
Na tien jaar specifiek toezicht staat het klantbelang veel sterker centraal in de sector.
Wij hebben risico’s voor huizenbezitters met een aflossingsvrije hypotheek gesignaleerd.
Wij hebben het groeiende gebruik van Buy now pay later en de mogelijke risico's die daarmee samenhangen aangekaart. De partijen die zich bezighouden met buy now pay later hebben een gedragscode opgesteld om problemen bij consumenten te voorkomen. Dat vinden wij een positieve ontwikkeling. Zelf zijn we in gesprek met de aanbieders van deze vorm van achteraf betalen over verantwoorde kredietverstrekking, verdienmodellen en informatieverstrekking.
Accountancy
De AFM zet zich vanuit haar rol als toezichthouder in om te zorgen dat de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam wordt verbeterd.
Interventies
Vanaf 2022 voert de AFM het directe toezicht uit op ongeveer 260 accountantsorganisaties met een reguliere vergunning. Door (thema)onderzoeken en kennismakingen (online én persoonlijk) hebben we meer inzicht verkregen in de risico’s voor de kwaliteit van wettelijke controles bij deze groep ondernemingen. Ook bouwen we gestaag onze datapositie op en controleren we de datakwaliteit. De komende jaren verwachten we met deze data actief te sturen op bijvoorbeeld de passendheid van risicovolle klanten bij kleinere accountantsorganisaties met een reguliere vergunning.
We hebben ondernemingen en accountants(organisaties) aangespoord om voldoende voorbereid te zijn op de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Uit eigen onderzoek bleek dat nog grote stappen nodig zijn en er dus geen tijd is om te verliezen. Daarnaast hebben we nog een verdiepend onderzoek gedaan naar netzerodoelstellingen in de jaarverslaggeving. Grote beursgenoteerde ondernemingen blijken al op de goede weg met transparantie over hun klimaatdoelen 2030, maar de weg naar 2050 blijft nog vaag.
In 2020 heeft het kabinet, naar aanleiding van het eindrapport van de Commissie Toekomst Accountancysector, een breed pakket aan maatregelen aangekondigd om de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam te verbeteren. Die commissie was mede ingesteld naar aanleiding van ons rapport over kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector,
Wij maken ons toezicht op de verslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen efficiënter door jaarrekeningen met behulp van een algoritme te voorzien van een risicoscore. Dit vergroot de kans dat de AFM niks mist in het toezicht en bespaart tijd.
Het signaleren en opvolgen van fraude(risico’s) is een belangrijke verantwoordelijkheid van de accountant. Tegelijkertijd zagen we dat accountantsorganisaties hun poortwachtersrol beter kunnen invullen. We hebben onderzoek gedaan naar de frauderisicoanalyse en in een kritisch rapport benadrukt dat accountants de frauderisicoanalyse scherper en diepgaander moeten uitvoeren om een valse start in de wettelijke controle te voorkomen. Die boodschap kreeg veel (internationale) media-aandacht en heeft ook veel losgemaakt. Daardoor heeft het onderwerp fraude(risicoanalyse) in de controle weer echt de aandacht.
Kapitaalmarkten
In een markt die zich snel ontwikkelt, met veel nieuwe regelgeving en sterke groei in datagebruik, zet de AFM in op een robuuste infrastructuur en integer handelsgedrag
Interventies
Onze toezichtaanpak is versterkt door scherp te letten op de naleving van transactierapportageverplichtingen voortkomend uit Markets in Financial Instruments Regulation (MiFIR), European Market Infrastructure Regulation (EMIR) en Securities Financing Transactions Regulation (SFTR). Dit draagt bij aan transparantie en eerlijk handelsgedrag.
AFM heeft op Europees niveau inzichtelijk gemaakt wat de mogelijke impact is op de gastermijnmarkt van voorgestelde noodmaatregelen en aandacht gevraagd voor noodzakelijke waarborgen om marktverstoringen en stabiliteitsrisico’s te voorkomen.
Een integrale Europese toezichtaanpak is passend bij internationaal opererende kapitaalmarkten. In 2023 hebben wij dit onderwerp veelvuldig onder de aandacht gebracht. Zo hebben we gepleit voor een gecentraliseerde EU-set aan kapitaalmarktendata, zodat we sneller en beter zicht krijgen op financiële risico’s en grensoverschrijdend markmisbruik. Dit draagt bij aan een integere financiële markt in heel Europa.
Door onze inspanningen kan de markt zich beter voorbereiden op de komst van Digital Operational Resilience Act (DORA), de review van Investment Firm Directive (IFD) en Investment Firm Regulation (IFR) en Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCAR) en regelgeving rondom duurzaamheid.
In 2022 hebben we 26 (basis)prospectussen goedgekeurd, waaronder green bonds. In de conceptprospectussen was de duurzaamheidsinformatie vaak niet specifiek genoeg. Aanscherping was nodig om tot goedkeuring te komen.
De massale verschuiving van de Europese effectenhandel naar Amsterdam na brexit is soepel verlopen, mede omdat zowel marktpartijen als de AFM goed waren voorbereid.
Om een transparante en integere kapitaalmarkt te waarborgen, is tijdige, juiste en volledige informatie voor de markt essentieel. In onze leidraad duurzaamheidsclaims hebben we duidelijkheid gegeven over de vereisten van deze claims.
Assetmanagement
De AFM houdt toezicht op een groeiende sector
Interventies
Onder meer de Europese wetgeving AIFMD zorgde ervoor dat een grote nieuwe groep ondernemingen onder het toezicht van de AFM kwam. Beheerders en bewaarders die al onder ons toezicht stonden, kregen een nieuw type vergunning. De nieuwe vergunning kent zwaardere vereisten. Wij hebben een deel van hen getoetst aan deze zwaardere vereisten. We boden de markt bovendien meer guidance en deelden good practices, onder andere op het gebied van uitbesteding. Dit heeft ervoor gezorgd dat het totale niveau van de markt is verhoogd. Ook MiFID II en de Wwft hebben grote impact op de markt, zowel voor beheerders van beleggingsinstellingen als beleggings-ondernemingen.
We hebben onderzoek uitgevoerd naar de identificatie, beoordeling en minimalisering van duurzaamheidsrisico’s naar aanleiding van wijzigingen in de UCITS-richtlijn en de gedelegeerde AIFM-verordening. Het is goed om te zien dat, hoewel de beheersing van duurzaamheidsrisico’s op verschillende manieren is ingericht, de meeste beheerders aansluiten bij de eisen van de SFDR.
Op het gebied van duurzaamheid hebben we beleggingsondernemingen en beheerders handvatten geboden bij de invoering van nieuwe wet- en regelgeving. Deze handvatten zijn toegelicht in een brief aan de sector. Hiermee willen we bijdragen aan de invoering van de nieuwe duurzaamheidsregels en het verder verhogen van de kwaliteit van de sector.
Door de inwerkingtreding van de EBA-, ESMA- en SREP-richtsnoeren, en de daaropvolgende uitvragen vanuit de AFM, hebben we kwalitatief goede data ontvangen van de ondernemingen. Dit is belangrijk voor het houden van goed toezicht.
Cybercriminaliteit en ICT-risico’s kunnen zorgen voor een instabiliteit in de sector. We zien gelukkig dat de sector met onderwerpen serieus neemt en de risico’s wil minimaliseren. Door het geven van seminars, presentaties bij brancheverenigingen en het uitgeven van DORA-updates hebben we de sector handvatten gegeven.