Voorbeelden
Het effect van informele maatregelen
Gedragsverandering van partijen is een gevolg van veel factoren, waar onze formele en informele maatregelen een onderdeel van zijn. De hoeveelheid factoren maakt effectmeting vaak lastig. Wel kunnen we voorbeelden geven waarin we effecten van formele en informele maatregelen laten zien. De AFM zal effectmetingen blijven uitbreiden als onderdeel van bepaalde toezichtprojecten en voor zicht op de ontwikkeling van risico’s op bepaalde toezichtgebieden.
Klantbelang centraal
Iedere keer dat misstanden naar voren komen waar duidelijk het klantbelang niet centraal staat en het vertrouwen van klanten wordt beschadigd, spreekt de AFM de sector hierop aan en sommeert waar nodig tot aanpassingen. Dit kunnen aanpassingen van specifieke producten en diensten zijn, maar ook van onderliggende onwenselijke praktijken, zoals het oneigenlijk gebruik maken van asymmetrische informatie, framing en nudging en het inspelen op de lage interesse of inertie bij klanten in combinatie met hoge overstapkosten.
Tot voor kort hield de AFM jaarlijks in het Klantbelang Dashboard bij in welke mate banken en verzekeraars het klantbelang centraal stellen.
Uit de resultaten van het dashboard zijn op meerdere toezichtterreinen (lenen, sparen, beleggen, verzekeren) belangrijke verbeteringen naar voren gekomen die in de afgelopen jaren zijn gerealiseerd. Zo is het dakpan sparen afgeschaft, is er meer transparantie over beleggingskosten, is er een betere claimafhandeling bij verzekeringen en is de kwaliteit van hypotheekadviezen verbeterd.
Brede aanpak locked-up problematiek
In locked-up situaties konden consumenten met een doorlopend krediet – vaak tegen een hoge rente en volgens actuele leennormen overgekrediteerd – niet overstappen naar een andere aanbieder. Om dit marktbrede probleem aan te pakken heeft de AFM breed actie ondernomen. We hebben onder andere gesproken met ruim 40 marktpartijen, uiteenlopend van aanbieders en bemiddelaars tot brancheorganisaties en andere betrokken stakeholders. Door grootschalige (informele) beïnvloeding, ook met behulp van data, hebben kredietaanbieders generieke renteverlagingen doorgevoerd, aflossingsvrije kredieten omgezet naar kredieten met een aflossingscomponent en is maatwerk ingezet (o.a. renteverlaging en/of gedeeltelijke kwijtschelding).
Daarnaast heeft een verschuiving plaatsgevonden van doorlopende kredieten naar persoonlijke leningen (aflopend krediet). Hierdoor hebben consumenten weer uitzicht gekregen op een schuldenvrije toekomst. Aan een van de kredietaanbieders is uiteindelijk een boete opgelegd voor gerelateerde wetsovertredingen. We gebruiken dus informele beïnvloeding waar het kan, omdat dit breder en efficiënter tot resultaat leidt, en formele handhaving waar het moet, als partijen te weinig of niet bewegen op basis van informele beïnvloeding en schade blijven veroorzaken.
Brexit
In de brexit-periode was de uitdaging om risico’s in een sterk groeiende markt voor in Nederland gevestigde handelsplatformen te beperken. Dit hebben we gedaan door bij de vele nieuwe partijen nauwgezet toezicht aan de poort te houden bij het verlenen van de vergunning (ook al hielden zij al een vergunning in het Verenigd Koninkrijk). In samenwerking met ESMA en andere Europese toezichthouders hebben wij duidelijk gemaakt welke standaard we van de markt verwachten.
Duurzaamheid en transparantie in financiële verslaggeving
In 2021 bleek uit een verkenning van de AFM dat beleggers en analisten nog beperkt gebruikmaken van niet-financiële informatie in verslaggeving. Wij zijn daarover in gesprek gegaan met CFO's, commissarissen, beleggers, accountants en andere stakeholders. Daarnaast hebben we in deze video uitgelegd wat wij van de keten verwachten.
Rondetafel MiFIR
Als onderdeel van de MiFIR review heeft de AFM een rondetafelgesprek gehouden over de impact van de transparantie-eisen uit MiFIR op de bondmarkten. Dit om diepere marktkennis te krijgen na de komst van brexit-handelsplatformen, het beter leren kennen van stakeholders in dit marktsegment en uiteraard inzicht te verkrijgen in de werking van de transparantievereisten. De rondetafel was instrumenteel voor een daaropvolgende studie naar transparantie in de obligatiemarkt. Deze studie heeft vervolgens veel impact gehad in de markt en de aanbevelingen zijn grotendeels teruggekomen in het MiFIR review voorstel van de Europese Commissie. Daarnaast hebben we na de rondetafel goede contacten met verschillende marktpartijen opgebouwd.
Finfluencers in beeld
Met een brede communicatie-aanpak heeft de AFM het groeiende fenomeen van finfluencers in beeld gebracht. Finfluencers hebben steeds meer invloed op retailbeleggers, maar houden zich niet altijd aan de regels. Uit onze verkenning bleek dat diverse doelgroepen een rol speelden: de finfluencers, de beleggingsondernemingen en de volgers. Om die allemaal te bereiken hebben we een brede set aan instrumenten ingezet, waaronder deze animatie waarmee we gericht de volgers van finfluencers op social media hebben getarget. Ook nationale media pakten groot uit over de verkenning. Een deel van de finfluencers is bereikt met een online rondetafelgesprek. Voor hen is ook een webpagina ingericht waarop de regels rond het posten op social media staan.
Gesprekken over marktmisbruik
Vanuit de AFM STOR Desk zijn we steeds nauwer en vaker in contact met marktpartijen die vermoedens van marktmisbruik moeten melden. Zo zijn er nu reguliere ronde tafels met handelsplatformen en hebben we ook regelmatige sessies met de grootbanken. In die bijeenkomsten worden de normen uitgelegd en besproken.