Volg onze serie
Veel gebeurtenissen hebben impact gehad op de AFM en haar takenpakket. Volg onze serie waarin wij gedurende ons jubileumjaar terugblikken op die cruciale momenten. We publiceren precies op de data waarop zij in het verleden speelden.
1 januari 2006: financieel dienstverleners komen onder AFM-toezicht
‘Consumentenbescherming’ is de term die ten grondslag ligt aan het ontstaan van de Wet financiële dienstverlening (Wfd), die op 1 januari 2006 inwerking treedt. Na de uitbundige jaren ’90 voelt de overheid behoefte om meer grip te krijgen op financiële producten, aanbieders en dienstverleners.
1 februari 2020: het Verenigd Koninkrijk verlaat de Europese Unie
Na jarenlange onderhandelingen vol juridisch getouwtrek verlaat het Verenigd Koninkrijk op 1 februari 2020 de Europese Unie. Elf maanden later loopt ook de transitieperiode af. De klap komt op 1 januari 2021. Brexit zorgt voor een enorme verschuiving in de aandelenhandel van Londen naar Amsterdam. Op de eerste dag verviervoudigt de omzet in Amsterdam. De apotheose van een dossier waar vele AFM’ers jarenlang mee bezig zijn.
24 februari 2003: Ahold maakt koersval na boekhoudschandaal
Supermarktconcern Ahold schudt op 24 februari 2003 op haar grondvesten. Door een boekhoudschandaal bij Amerikaanse dochter US Foodservice is voor tenminste 500 miljoen te veel aan operationele winst de boeken in gegaan. De top van Ahold stapt op en de koers van het aandeel keldert met 68 procent. Ook de AFM belandt in het oog van de storm.
17 maart 2000: World Online gaat naar de beurs
Internetprovider World Online van Nina Brink gaat op 17 maart 2000 met veel tromgeroffel naar de beurs. De verwachtingen zijn hooggespannen en het aandelenpakket wordt 20 keer overtekend. Maar al gauw ontstaan scheuren. Het door de Amsterdamse beurs goedgekeurde prospectus speelt daarin een prominente rol. Beleggers verliezen miljarden en de roep om strenger toezicht volgt snel.
24 maart 2016: Big-4 ontvangen forse boetes
De AFM geeft op 24 maart 2016 forse boetes aan de vier grote accountantsorganisaties. Een aantal van hun wettelijke controles schiet door de jaren heen ernstig tekort, zo is gebleken uit onderzoek. Twee van de kantoren vechten hun boete aan bij de rechter; ze zijn het niet eens met de gekozen interpretatie van de wet. Het gaat om een principiële zaak.
18 april 2019: AFM verbiedt binaire opties en beperkt CFD's
Het aanbod van binaire opties en contracts for differences (CFD’s) aan retailbeleggers is al sinds 2011 een doorn in het oog van de AFM. In die jaren niet illegaal, maar te vaak wel schadelijk. Beleggers verliezen veel geld. Soms blijven ze zelfs met een restschuld zitten. Op 19 april 2019 gebruiken we daarom voor het eerst onze productinterventiebevoegheid om binaire opties te verbieden en CFD's te beperken.
1 juni 2011: flitskredieten komen onder toezicht
Een flitskrediet kan op korte termijn financiële problemen wel oplossen, maar op langere termijn kunnen de hoge kosten ervoor zorgen dat leningnemers nog verder in het financiële moeras raken. Daarom valt flitskrediet per 1 juni 2011 onder toezicht van de AFM en moeten aanbieders zich houden aan een maximale kredietvergoeding. Een mooie stap in de bescherming van kwetsbare consumenten, maar in de jaren erna zal blijken dat de strijd daarmee nog niet is gestreden.
6 juni 2018: Minister Hoekstra op de bres voor de AFM na opmerking Tweede Kamer 'zelfrijzend bakmeel'
De AFM is de afgelopen 20 jaar fors gegroeid. Werkten er in 2002 nog zo’n 200 mensen bij de AFM, inmiddels staan er tegen de 700 medewerkers op de loonlijst. Daarnaast werkten we bij ons ontstaan nog met een begroting van ongeveer €38 miljoen en denken we dit jaar ongeveer €115,5 miljoen nodig te hebben voor ons werk. Is hier sprake van zelfrijzend bakmeel, zoals wel eens is gezegd in de politiek?
29 juni 2016: rapport gepubliceerd over aanpak rentederivaten AFM
Een van de meest langlopende zaken tijdens 20 jaar AFM is de uitvoering van het Uniform Herstelkader rentederivaten (UHK). Vijf jaar na de publicatie van het UHK is in 2021 het overgrote deel van de mkb’ers eindelijk door de banken gecompenseerd voor de aankoop van derivaten. Een traject met de nodige leerpunten voor de AFM.
1 juli 2012: Caribisch Nederland onder AFM-toezicht
10-10-2010 is een mooie datum om te trouwen. Het is ook de dag waarop Bonaire, Sint Eustatius en Saba – ook wel de BES-eilanden genoemd – bijzondere gemeenten worden binnen het Nederlandse koninkrijk. Dit betekent ook dat de Nederlandse wetgeving van toepassing wordt op de BES en de AFM per 1 juli 2012 gedragstoezicht gaat houden op de financiële sector op de eilanden. In 2022 staat de lokale sector er goed voor.
9 juli 2015: AFM-rapport naleving provisieverbod
De invoering op 1 januari 2013 van het provisieverbod bij advies en bemiddeling van complexe en impactvolle producten is een ingrijpende verandering voor de financiële sector. Hoewel er in het begin nogal wat scepsis bestaat in de markt, blijkt uit een rapport dat de AFM op 9 juli 2015 publiceert dat de nieuwe regels over het algemeen wel goed worden nageleefd.
22 juli 2004: boetes Dexia in Aandelenlease-affaire
De AFM gaf op 22 juli 2004 6 boetes aan Dexia Bank Nederland voor overtredingen bij het verkopen van aandelenleaseproducten. De bank maakte onder meer gebruik van misleidende reclame en won onvoldoende informatie in over de financiële draagkracht van klanten.
9 september 2009: AFM presenteert voorstel om hypotheekleennormen op 100% te plafonneren
Nadat het faillissement van Lehman Brothers de financiële crisis inleidt en in de Verenigde Staten een gigantische ijsberg aan rommelhypotheken boven water komt, voelen ook veel Nederlandse huizenbezitters de gevolgen. Huizenprijzen dalen en doordat in de jaren ervoor een groot aantal aflossingsvrije hypotheken met een hoge loan to value is verstrekt, dreigen veel woningen onder water te komen staan. Op 9 september 2009 presenteert de AFM daarom voorstellen voor een meer gebalanceerde hypotheekverstrekking.
15 september 2008: faillissement Lehman Brothers en begin financiële crisis
Financiële stabiliteit in Nederland. Lange tijd meer een gegeven dan een aandachtspunt. Tot de bom barstte in 2008. Wat begon als een huizenmarktcrisis in de Verenigde Staten (VS) sneeuwbalde door naar een wereldwijde crisis. Naast veel persoonlijke ellende daalde het vertrouwen in de financiële sector tot een nulpunt. Wereldwijd moesten overheden en centrale banken alle zeilen bijzetten. In Nederland haalde ook de AFM na 2008 de touwen flink aan.
16 september 2005: Nordemann-lezing van voormalig AFM-bestuurder Paul Koster
Voormalig AFM-bestuurder Paul Koster geeft op 16 september 2005 een lezing waarin hij ingaat op de vraag of accountants hun nevenactiviteiten wel kunnen combineren met hun maatschappelijke rol bij de controle van financiële verslaggeving. In zijn betoog, met de veelzeggende titel ‘De Kantiaanse kanteling van het accountantsberoep’, adviseert hij accountants van beursgenoteerde ondernemingen alle nevenactiviteiten buiten de controle af te stoten. Het leidt tot felle reacties uit de sector.
1 oktober 2009: Bankrun DSB na uitspraken Pieter Lakeman
Nadat Pieter Lakeman op 1 oktober 2009 in het tv-programma Goedemorgen Nederland spaarders oproept om hun geld bij DSB weg te halen, ontstaat een bankrun. De volgende dag is al 101 miljoen euro opgenomen en verkeert de onderneming van Dirk Scheringa in een acuut zorgwekkende financiële positie. In de daaropvolgende dagen wordt naarstig gezocht naar een structurele oplossing, maar uiteindelijk blijkt een faillissement onvermijdelijk.
4 oktober 2008: Bankrun op spaartegoeden Icesave
Icesave is pas 5 maanden als internetspaarbank op de Nederlandse markt actief als er op 4 oktober een bankrun ontstaat op haar spaartegoeden. Sinds het omvallen van Lehman Brothers en het opdrogen van de interbancaire markt komen veel banken onvoldoende aan liquiditeit. Icesave is de eerste Europese bank die niet aan haar verplichtingen kan voldoen en omvalt. Een sof dreigt voor de ongeveer 108.000 Nederlandse spaarders die in korte tijd ruim 1,6 miljard euro hebben ingelegd.
6 november 2006: eerste Radar-uitzending over 'woekerpolissen'
Halverwege de jaren 90 zijn beleggingsverzekeringen een grote hype. Maar de kosten blijken hoog te zijn en de informatieverstrekking en het advies over deze ingewikkelde producten is vaak niet in orde. Na onderzoek van de AFM en een aantal Radar-uitzendingen wordt duidelijk hoe groot het probleem is. Consumenten hebben veel minder opgebouwd dan bedoeld, met veel impact op de aflossing van hun hypotheek en hun pensioeninkomen.
